|
|
Qua per odoriferos Stemparum Naïades
hortos
Implicuere duos, undis concordis, amnes
Nympha Loë, germana Loës et Junia
Nympha,
Est antiqua domus sacris habitata colonis, |
5 |
|
(Seraphidas dixere pio cognomine Patres,)
Frondibus umbrosis et amœnæ cespite
ripæ
Grata domus, grati jucundior arte catelli.
Non huic de trivio genitor, nec degener
ipse
Fert oculis atavos et totam pectore gentem: |
|
|
|
10 |
|
Crispula cæsaries, patrium Barbatulus unde est
Cognomen, vultuque refert animoque leones,
Viribus inferior, per quas nec tendere cervis,
Se neque fulmineos valeat committere in
apros
(Nam quis Seraphidis non sic venantibus,
usus?) |
15 |
|
Liminis hinc custos latratibus impiger arcet
Quos auferre videt potius quam afferre paratos;
Idem blandus heris, notoque affabilis ori,
Quisquis Seraphicis incesserit ornamentis.
Sed cui commissa est beneolentis cura culinæ, |
20 |
|
Gratior is, quotiesque pium vectigal ab urbe,
Hinc collectitium, perâ bipatente,
lyæum
Inde refert cererem, sub pondere fessus
amico,
Obvius it peram Barbatulus ambit odoram,
Quâque potest gratum reduci testatur
amorem. |
25 |
|
At simul assandas verubus transfigere carnes
Viderat, invisæ tum vertere terga
culinæ,
Quærere tum latebras longi memor ille
laboris
Suspensam versare rotam qui sæpe coactus,
Sisyphus infœlix refluumque Ixionis orbem. |
30 |
|
Sed coquus ut reperit, longas et vellicat aures,
Immittitque rotæ, magnis ululatibus
urget,
Ille citare gradum velociter, impete primo;
Mox ubi se fervor, sese impetus ille remisit,
Jam cesare Canis cœnæ securus adustæ, |
35 |
|
Scilicet indignans, nec in illas editus artes,
Munere sed functus miserâ salit ille
catastâ,
Ferculaque insequitur, si quis jacit, excipere
ossa
Fervidus et patinas stridenti verrere lingua.
Hactenus obscuros Barbatulus egerat annos. |
40 |
|
Quid sine te, Fortuna, potest ingloria virtus?
Ecce sed ecce dies nativis, currere ripis
Quo permissa Loë dudum captiva. Nec
olim
Qui nunc est, mediam cursus fuit ire per
urbem.
Qua tulit ingenium, pratis errabat amœnis |
45 |
|
Nympha Loë nostras incassum viseret arces
Sæpe rogata Loë. Congestis, haud
mora, cives
Molibus impediêre fugam: tumet illa
redundatque
Illatam sibi vim indignata, sed ire necesse
est,
Ac licet in pronas rapiat se plurima valles. |
|
|
Cataracta super Loen aedificata apud «Les
Portereaux» |
50 |
|
Parte tamen meliore suî invisam alluit urbem,
Urbem invita beat, centum variata per artes,
Dum sibi quisque rapit, gratamque moratur
in hortis
Hospitem et irriguâ fœcundat gramina
Nymphâ.
Ne tamen hinc Stempana sibi gens speret
amicam |
55 |
|
Neu sibi concessi gratetur præmia Cancri.
Quod dedit ambiguum est, videas in munere
et iram
Bella minax totusque tibi denunciat hostem.
Scillicet a summo cataphractum vertice corpus
Tergeminæ cinxere manus, Briarea putares, |
60 |
|
Insuper et bifidis armant hastilia chelis,
Nec, quamvis se retro ferat, minus inde
timendus
Parthica tela gerit certum fugitivus in
ictum.
Nec satis; at celeres mutabile corpus in
annos
Anguis more dedit spolium ponentis et ævum: |
65 |
|
Ignibus ut Phœnix, juvenescit Cancer in undis. |
|
|
Astacus astacus Linnaei (écrevisse à
pieds rouges, noble crayfish, Edelkrebs)
© Thomas Kaufmann - Crayfish
Species of Austria, http://www.3klang.at/crayfish |
|
|
Hinc animi, hinc fortis ridere pericula virtus,
Nec, si fortes manum sævum truncaverit
hostis,
Sit labor: est jactura levis reparabilis
artus.
Ah digitus fixus quoties horrentibus hæsit |
70 |
|
Cancer! et excussam vellent amittere prædam
Prædones avidi, jam lucrum exitiale
perosi!
Ah fœdi quoties piscantum sanguine fluctus
Victor et hostilis se ingurgitat amne cruoris!
Irrita sic Nymphæ recidebant dona
malignæ: |
75 |
|
Vimineæ ei quos nassæ vel inescat arundo
Subdola, rara tamen, nec erat par præda
labori:
Nullusdum veram potiendi noverat artem.
Scilicet egregio laus hæc servata
Catello
Ut novus Alcides recidivam frangeret hydram. |
80 |
|
Fulserat ille dies, miseris subducere Cancris
Quo fluvium; solitique Loen permittere Cives
Ingenio, certas, purgetur ut alveus, horas.
Commata rumpuntur, rapido simul impete torrens
Effugit: attonitos linquunt sua flumina
pisces. |
85 |
|
Qualis hians refugos captat cum Tantalus amnes,
Sic refluas Cancri mirantur cedere lymphas:
Se quoque retro ferunt patriam retinere
fugacem
Si valeant; medio quærunt in flumine
flumen.
Plebs ruit interea, pisces rapiuntur inermes: |
90 |
|
Rete manus: nec Seraphides cessare, sed altâ
Succintus tunicâ vacuum se mittit
in alveum
Horrea Cancrorum, fœtas et piscidus ædes
Herboreâ scrutans ripâ. Canis
ipse secutus,
Ut mos, olfaciens, huc errabundus et illuc |
95 |
|
Dum fert ora cavis explorans naribus hostes,
Vellera corripiunt contracto forcipe Cancri,
Prædam quippe rati stringuntque tenacibus
ulnis.
Excutit ille jubas, vultumque in terga retortus
Tela timet, dextramque ululans implorat
herilem. |
|
|
Albertus Gerente fecit circa 1860.
|
100 |
|
Hic simul aspexit, monstrum simul admiratus:
Ergo Canes undis venantur, dixit, in ipsis
Arte nova! Tyrius (narrat sic fama) Catellus
Muricis inventor, patulis conchylia testis
Littore dum quærit, rutilantia purpurat
ora. |
105 |
|
Tu melioris ades, Barbatule, muneris autor:
Purpura nil nobis: sed egentibus utilis
esca.
Dixit, et insoliti captus dulcedine lucri
Rursus inire jubet, panemque immittit ituro.
Involat ille celer, prædâque
superbus opimâ |
110
|
|
Mox redit. O domini quæ gaudia, qui complexus!
|
|
|
Æmilius Bayard
delineavit, Ettling sculptavit, anno 1868. |
|
|
Ille referre vicem promptusque capescere jussa,
Quidlibet amplecti docilis. Quid multa? Catellum
Informavit herus piscarier, ire sub ipsos.
Mox ubi consuetis rediêre canalibus,
amnes
|
115 |
|
Neve recursantum jam suffocetur aquarum
Vortice, pelliceo circumligat ora capistro,
Haud aliter quam cum teneri illaque antur
aselli,
Ne lac nocte bibant quod heri sitit aspera
tussis.
Addit et inventam Cancros arcessere fraudem, |
120 |
|
Lardo terga linit coriumque effingit inunctum.
Ille dato, qualis victurus Olympia, signo
Præcipitat, fundoque catus se sternit
in imo.
Nec mora, de toto concurrere flumine, Cancri,
Quos hærere simul sentit, velut horridus
hystrix |
125 |
|
Emicat. Ergo renidenti Fraterculus ore
Detrahit annumerans, perâque capace
recondit.
Nec semel est fecisse satis, sed sæpe
sub amnes
Ire, redire Canis, numerumque implere coactus
Quem sibi Seraphicæ poscunt dispendia
cœnæ. |
130 |
|
Sin levis, impatiens, tergo rediisset inani,
Tum caperans frontem, nodosæ verbere
zonæ
Increpat. At supplex veniam velut ille precatus
Sternitur exululans, functusque labore supremo
Concutit inde pilos faciemque aspergit herilem, |
135 |
|
Et multo hinc illinc depexus tergora linctu,
More triumphantis dominum prævertit
ovantem
Ire domum properans, ad amicæ regna
culinæ,
Hic ubi miratur calido dum Cancer aheno
Æstuat, ut subitam donarit purpura
mortem. |
140 |
|
Hinc honor, hinc pretium nostro crevêre Catello,
Utilitas simul unde venit, venit unde voluptas.
Nam quibus insulsum sæpissime cœna
legulem,
Sæpius heu! fuerat, densis hinc fercula
stipant
Seraphidæ cancris et egestas copia
facta est. |
|
|
Pinxit Beyeren (1620-1690).
|
145 |
|
Scilicet extremas famâ vulgante per oras,
Advena quisque erat, lepidum, mora nulla
Catellum
Visere et hospitio Patrum invitatus aperto
Non expectatos epuli miratur honores,
Anceps hæc mensis infertur ut esca
secundis |
150 |
|
Murice fulgenti: molles enucleat artus,
Quæque medullosos celant femoralia
succos
Exuit, et surgens stimulandi verrit aceto.
Nempe cibus stomachoque levis, gratusque
palato
Dote valet geminâ, dapis et medicaminis
instar. |
155 |
|
Sic pascebat heros et herûm pascebat amicos
Ære Canis nullo: sed nec sine fœnore
messis.
Largiter effuso quamquam renuentibus auro
Lætus abit, lætosque Patres
conviva relinquit.
Muneris in partem veniebat muneris autor, |
160 |
|
Nec jam quisquiliæ, vilis fastidia mensæ,
Crusta sed omne genus, blandique fuêre
susurri.
Nec misero deinceps placuit vexare rotatu
Lucrificas exercentem melioribus artes
Auspiciis, fluvioque velut Pactolus in aureo |
165 |
|
Regnat Seraphicæ Barbatulus arbiter undæ.
Proh superi! humanis quænam est fiducia
rebus.
Quam breve quod dulce est! dictum pudet:
area laudis.
Quæ fuit, infandæ spectacula
præbuit iræ.
Causa necis virtus, nimio dum fervidus estu |
170 |
|
Irruit infrænis, nullo moderante magistro,
Indignata Loë tumidis involvit in undis.
Proh pudor ! infestis fecit convivia
cancris.
Ergo diu cuncti luxere, diutius ille
Qui præcepta dabat, lepidâ formarat
et arte, |
175 |
|
Unus in ore Canis: Barbatulus, sæpe ciebat
Eheu non auditurum, neque responsurum!
At quoniam revocare nefas, nec verter fatum
Seraphidæ possunt, invisæ margine
lymphæ
Effigiem posuêre Canis, sub imagine
carmen. |
|
|
S. Franciscum pinxit Zurbaran (1598-1664)
|
180 |
|
Hic piscator hic est cujus solertia nuper
Aurea Seraphicæ renovarat sæcula
genti,
Quem sors eripuit postquam invida, regnat
egestas
Longum heu! regnatura, nisi tu forte, viator,
Pellis et auriferum supplet tua dextra Catellum. |
|
|
|
|
|
Ludebat
CLAUDIUS CAROLUS HÉMARD DE DANJOUAN,
Stempanus adolescens, anno 1714
|